ӘДӘБИЯТ ҺӘМ СӘНГАТЬ ЯҢАЛЫКЛАРЫ

ГАФУР КОЛӘХМЕТОВ ЮБИЛЕЕ
Г Камал исемендәге Татар дәүләт акаде-
мия театрында Казан җәмәгатьчелеге
вәкилләренең татар пролетар әдәбиятына
нигез салучы революционер Гафур Коләх
метовнын тууына 100 ел тулуга багышлан ган
тантаналы җыелышы булды Җыелыш ны
Татарстан Язучылар союзы идарәсе
председателе, СССР Верховный Советы
депутаты Г А Ахунов ачты Г Коләхме товның
революцион-ижтимагый эшчәнлеге һәм иҗаты
турында доклад белән КПСС өлкә комитеты
секретаре М Ф Вәлиен чыкты.
Җыелышта Татарстан АССР Верховный
Советы Президиумы Председателе С Г Ба
тыев, КПСС өлкә комнтетынын икенче
секретаре В С Дергунов. ТАССР Министр лар
Советы Председателе урынбасары М X
Хәсәнов. КПССнын Казан шәһәр комитеты
секретаре А. Г Кадыйрова, партия, совет,
профсоюз һәм комсомол оешмалары, иҗат
союзлары Һәм производство коллективлары
катнашты
Соныннан Г Камал исемендәге Татар
дәүләт академия театры артистлары Г
Коләхметовнын «Ике фикер» пьесасы буенча
куелган спектакль күрсәттеләр
СССР Фәннәр академиясенең Казан филиалы
конференц-залында Г Коләхметовнын тууына
100 ел тулуга багышланган фәнни
конференция уздырылды Аны кереш сүз белән
Г Ибраһимов исемендәге Тел, әдәбият һәм
тарих институты директоры урынбасары,
философия фәннәре докторы Я Абдуллин
ачты. Конференциядә Г Ко- ләхметов
иҗатының соцналь-фнлософик нигезләре.
анын татар пролетар әдәбиятына ннгез салучы
буларак, пролетар интернационализм
позицияләрендә язучылык һәм революцион эш
алып баруы, әднпнек дра матургнясе.
марксистик-ленинчыл экономик идеяләрне
пропагандалавы революцион студентлар
белән бәйләнеше пәм күпкырлы эшчәнлегенец
башка тармаклары турында докладлар белән
философия фәннәре док торы К Фасеев, тарих
фәннәре докторы Р Нәфигов. педагогия
фәннәре докторы Я Ханбнков, филология
фәннәре кандидат лары Б Гыйззәт, А
Әхмәдуллин. Р Нуруллина, И Бәширова.
экономика фәннәре кандидаты Ф Газизуллин,
кече фәннн хезмәткәр Р Әмнрхаиов. драматург
Д Вәлиев һ б иптәшләр чыгыш ясады _
Фәнни конференция эшендә ТАССР Ми
ннстрлар Советы Председателе урынбасары М
X Хәсәнов. КПСС өлкә комнтетынын культура
бүлеге мөдире .М М Мусии. ТАССР культура
министры И Н Алеев катнашты
Казан шәһәрендәге Тукай урамыиын 108
иче йортында 1914—1917 елларда күренекле
татар язучысы, революционер Гафур
Коләхметов яшәгән Шушы тарихи бинага
мемориаль такта куелды Скульптор Н Га
делов% тарафыннан эшләнгән мемориаль
тактаны куюга багышланган митингта фи
лософия фәннәре докторы Я Абдуллин,
филология фәннәре кандидаты Б Гыйззәт
драматург Д Вәлиев һ б иптәшләр чыгыш ясады
Тантанада КПСС өлкә комитетының куль -
тура бүлеге мөдире М М Мусии катнашты
«Искусство» нәшрнятынын Ленинград
бүлегендә «Театр календаре — 1981» дип
аталган басма дөнья күрде Әлеге кален дарь
бөтендөнья драма һәм балет театрла ры.
шулай ук цирк һәм эстрада тарихында булган
әһәмиятле вакыйгаларны чагылдыра
Календарь битләрендә, нигездә, төрле юби-
лейлар билгеләп үтелә Шулар арасында
күренекле татар драматургы, революционер
Гафур Коләхметовнын тууына 100 ел тулу
унаеннан да мәкалә урнаштырылган Бу язмада
юбнлярнын «Ике фикер». «Яшь гомер»
пьесаларына югары бәя бирелә
КПССнын XXVI СЪЕЗДЫ
МАТЕРИАЛЛАРЫ
Татарстан китап нәшрияты массовый ти раж
белән «КПССнын XXVI съезды
материаллары»! татар телендә бастырып
чыгарды Анда «Советлар Союзы Ком
муннстлар партнясенен XXVI съездына КПСС
Үзәк Комнтетынын отчеты һәм пар тнянен эчке
һәм тышкы политика өлкәсен дәге чираттагы
бурычлары» турында КПСС Үзәк Комитеты
Генеральный секретаре ип тәш Л И Брежнев
доклады, анын съезд ны япкандагы рече. СССР
Министрлар Со веты Председателе иптәш Н А
Тихонов нын «1981-1985 елларга һәм 1990 елга
кадәрге чорга СССРиын экономик һәм со циаль
үсешенең төп юнәлешләре» турындагы
доклады. «1981 — 1985 елларга һәм
1990 елга кадәрге чорга СССРның экономик
һәм социаль үсешенең төп юнәлешләре» һәм
съезд кабул иткән башка документлар
тупланган
КИНЕМАТОГРАФИСТЛАР СЪЕЗДЫ
СССР Кинематографистлар союзы секре-
тариаты Татарстан Кинематографистлар
союзын оештыру турында карар кабул итте.
Әлеге карар нигезендә. Казан кинохроника
студиясендә республика кинематогра-
фистларының беренче съезды уздырылды.
Съезд эшендә СССР Кинематографистлар
союзы идарәсенең оештыру буенча секретаре.
Грузия ССРның атказанган сәнгать эшлеклесе
Г. Б. Марьямов. СССР Кинематографистлар
союзының документаль һәм телевидение
фильмнары буенча комиссия бюросы члены.
Ленин һәм Дәүләт премияләре лауреаты
кинорежиссер Д. С. Фирсова. СССР
Кинематографистлар союзының Идел буе
бүлеге беренче секретаре В А Каштелян.
Чувашстан. Мари. Мордва автономияле
республикаларыннан. Куйбышев шәһәреннән
килгән кунаклар. Татарстан кино һәм
телевидение работниклары катнашты
КПССның Татарстан өлкә комитеты Та-
тарстан АССР Кинематографистлар союзының
беренче съездына котлау хаты җибәрде. Анда
мондый сүзләр бар: «КПСС өлкә комитеты,
республика кинематографистлар оешмасы,
язучылар, художниклар, архитекторлар,
журналистлар союзлары, театр работниклары
җәмгыяте белән тыгыз хезмәттәшлектә
режиссерларның, операторларның,
сценаристларның һәм тәрҗемәчеләрнең. кино
белгечләренең — бу массовый төр сәнгатьнең
иҗат процессында һәм аны пропагандалауда
катнашучы барлык кешеләрнең тырышлыгын
КПССның XXVI съездының тарихи карарларын,
унберенче бишьеллыкның гаять зур планнарын
тормышка ашыруда өлкә партия оешмасына
һәрьяклап ярдәм күрсәтүгә, социалистик яшәү
рәвешен камилләштерүгә, коммунизмның
гуманлы идеалларын исбатлауга юнәлдерер,
дигән ышаныч белдерә».
ШИГЫРЬ БӘЙРӘМЕ
Бөек татар шагыйре Габдулла Тукай туган көн
унае белән уздырыла торган шигырь бәйрәме
быел да. узган еллардагы кебек үк. олы бәйрәм
төсен алды. 27 апрель көнне әдәбият һәм
сәнгать эшлек- леләре В И. Ленин һәйкә ленә,
шулай ук Г Тукай. А. Пушкин. М. Горький һәм М.
Җәлил һәйкәлләренә чәчәкләр куйдылар.
Аннары М. Җәлил исемендәге Татар дәүләт
опера һәм балет театры янындагы Г Тукай
һәйкәле алдында шигъри митинг уздырылды.
Аны кереш суз белән Татарстан Язучылар
союзы идарәсе председателе урынбасары,
ТАССРның Г. Тукай исемендәге Дәүләт
премиясе лауреаты шагыйрь Илдар Юзеев
ачты.
1981 ел өчен Татарстан АССРныц Г. Тукай
исемендәге Дәүләт премиясе лауреатлары
язучы Атилла Расих, РСФСРнын
атказанган. Татарсммгмч артисты
Евгений Кузин һәм инженер-төзүче И Па-
ромонов иптәшләрнең чыгышларын да та-
машачылар яратып тыңлады Алар, барлык
лауреатлар исеменнән, әдәбнят-сәнгать эш-
леклеләре турында зур кайгыртучанлык
күрсәтүләре өчен партиябезгә һәм хөкүмә-
тебезгә тирән рәхмәт хисләрен белдерделәр.
Аннары шагыйрьләр Снбгат Хәкнм. Мө-
хәммәт Садри. Михаил Скороходов. Мәхмүт
Хөсәен. Рөстәм Кутуй. Равил Файзуллин.
Рәдиф Гатауллин. Роберт Мнңнуллин. Разил
Вәлнев. Зөлфәт. Фәннур Сафнн. Шамил
Маннапов. Флера Гыйззәтуллина. Роза
Хәлиуллина. Лена Шакирҗанова, Рашат
Ннзамнев чыгыш ясады.
Тукайга багышланган шигырь бәйрәме
Чаллы якларын да читләтеп узмады. Шигырь
бәйрәмен уздырырга бнрегә Казаннан бер
төркем шагыйрьләр — РСФСРнын Горький
исемендәге. ТАССРның Тукай исемендәге
Дәүләт премияләре лауреаты Снбгат Хәкнм.
Рөстәм Мингалимов. Роберт Мнңнуллин.
Марсель Галиев килде. Алар Чаллыдагы Муса
Җәлил исемендәге Үзәк китапханәдә.
Двигательләр заводында укучылар белән
очраштылар, шигърият турында сөйләштеләр
Иң зур тантана «Энергетиклар» Культура
сараенда үткәрелде «Тукайга — чәчәкләр» дип
аталган әдәби- музыкаль кичәдә РСФСРнын
атказанган укытучысы Г Шамматова Тукайның
тормыш юлы һәм иҗаты турында сөйләде.
Аннары залда шигырьләр, җырлар яңгырады
Тукай районында менә берничә ел инде иң
югары күрсәткечләргә ирешкән хуҗалыклар
Габдулла Тукай исемендәге приз белән
бүләкләнә. Бу бүләкне икенче ел рәттән
«Гигант» совхозы яулап алды. Әлеге кичәдә
совхоз директоры. Социалистик Хезмәт Герое
Н. Зыятдинов хуҗалык ирешкән уңышлар
турында сөйләде. Кичәдә шулай ук Чаллы
Язучылар оешмасының җаваплы секретаре,
шагыйрь һәм прозаик Разил Вәлиен. «Ләйсән»
әдәби берләшмәсе җитәкчесе Газиз Кашапов.
шагыйрьләр Нәҗип Мадьяров. Мәхмүт Газизов
т а чыгыш ясады.
Снбгат Хәким. Рөстәм Мингалимов. Разил
Вәлиев. Роберт Миңнуллин һәм Марсель
Галиев Түбән Кама шәһәрендә уздырылган
шигырь бәйрәмендә дә катнашты лар Иң элек
шәһәрнең Тукай һәйкәле каршында тантаналы
шигъри митинг булды. Анда шагыйрьләр, район
мәктәпләреннән килгән укучы балалар үзләре
иҗат иткән шигырьләрен укыдылар. Аннары 5
нче татар урта мәктәбендә. 44 нче профессно-
наль-техннк училищеда укучылар белән
очрашулар уздырылды Кич белән шәһәр
хезмәтчәннәре Техника йортына әдәби-му-
зыкаль кичәгә җыелды. Кичәдә язучы Рах
майХисмәтуллин. яшь шагыйрьләр Мөхәммәт
Шәйхи. Михаил Федосенко. Лев Воз-
движенский. «Кама таңнары». «Данко» әдәби
берләшмәләренең членнары, үзешчән
сәнгатьтә катнашучылар да чыгыш ясады
Шагыйрь С. Хәким «КамАЗ тезелеше
ударнигы» значогы һәм партиянең Түбән Кама
шәһәр комитеты һәм башкарма ко- митетынын
Почет грамотасы белән бүләк ләнде
БӨТЕНСОЮЗ ИҖАТ
КОНКУРСЫНДА ҖИҢҮЧЕ
СССР Журналистлар союзы идарәсе
секретариаты 1980 елда журналистларның иң
яхшы эшләре ечен СССР Журналист лар
союзы премияләрен бирде
Бүләкләнүчеләр арасында «Советская Та-
тария» газетасы фотокорреспонденты Ә Ш
Шакиржанов та бар Ул бу бүләккә КПССнын
XXVI съездына әзерлектә рес публика хезмәт
ияләренен укышларын чагылдырган
фоторепортажлары вчен лаек булды
ХӨСӘЕН ЯМАШЕВ ИСЕМЕНДӘГЕ
РЕСПУБЛИКА ПРЕМИЯЛӘРЕН
БИРҮ ТУРЫНДА
Татарстан Журналистлар союзы идарәсе,
журналистларның Хөс.тен Ямашен исемен дәге
премияләре комиссиясе тәкъдимнәрен карап.
1981 елгы премияләрне түбәндәге иптәшләргә
бирергә карар чыгарды
Низамов Илдар Малнковичкә Татар стан китап
нәшриятының политик һәм та ?ихн әдәбият
редакциясе мөдире 1980 елда атарстан китап
нәшриятында басылып чыккан «Ул кабызган
маяклар» дигән ки табы һәм журналистика
өлкәсендә нәтиҗә ле эшләве ечен
Шакиржанов Әсрар Шакиржаноничка
«Советская Татария» газетасы фотокоррес-
понденты В И Ленинның тууына 110 ел тулуга
һәм КамАЗнын икенче чнратын эш ләтә
башлаус а багышлап. 1980 елда республика
матбугатында һәм үзәк матбугат та басылган
фоторепортажлары ечен
ҮЗӘК НӘШРИЯТТА
Мәскәүнен «Художественная литература»
нәшриятында «В И Ленин СССР халыкла ры
поэзиясендә» дигән җыентык басылып чыкта
Анда рус һәм СССРда яшәүче баш ка халыклар
шагыйрьләренең даһи юлбашчы турындагы
шигъри әсәрләре тупланган
Китапта шулай ук Муса Җалилнен «Ле-
нинчылар». Һади Такташның «Гасырлар һәм
минутлар» поэмасыннан өзек. Сибгат Хәкимнең
«Кокушкнно авылы крестьян нарының Ленинга
хаты» да бар Аларны рус шагыйрьләре В
Торопыгин. Л Марты нов һәм Я Смеляков
тәрҗемә иткән
ТЕАТР ЭШЛЕКЛЕЛӘРЕ КИҢӘШӘ
Казанның Актерлар йортында Идел буе
режиссерлары берләшмәсенең конфереи
циясе булды Ул партиянең XXVI съезды на
багышлап куелган спектакльләр турын да
фикер алышуга багышланды
АнХа Мәскәүдән Горький. Иванове Ча баксар.
Владимир. Кинешма, Пошкар-Ола һ. б
шәһәрләрдән режиссерлар күренекле
артистлар, театр белгечләре килгән иде
Конференцияне Идел буе режиссерлары
берләшмәсенең җитәкчесе. РСФСРнын ха лык
артисты М. X. Сәлнмҗанов ачты
ТАССР культура министры И Н Алеев ның
кереш сүзеннән сон сәнгать фәннәре
кандидатлары Е Я Дубнова (Мәскәү) И И.
Илялова (Казан), театр белгечләре П Б
Богданова, И А Лосева (Мәскәү), Татарстан
Язучылар союзы идарәсе пред седателе Г.
Ахунов. Бөгелмә драма театрының баш
режиссеры А В Сидорин ип тәшләр чыгыш
ясады
Конференциядә КПССнын Татарстан өлкә
комитетының культура бүлеге мөдире М. М
Мусин катнашты
ЯШЬ ТАЛАНТЛАРГА ИГЪТИБАР
Татарстан Язучылар союэынын яшь ав торлар
белән эшләү бүлегендә һәрвакыт иҗади
сөйләшүләр булып тора Бүлекнең яшьләр
белән эшләү комиссиясе белән берлектә
уздырылган чираттагы утырышы яшь
шагыйрьләр Ркаил Зәйлуллин һәм Лаис
Зөлкарнәев иҗатларына багышланды
Р Зәйдуллин иҗаты турында шагыйре Роберт
Мнннуллнн. .’1 Звлкарнәев шигырь ләре
турында тәнкыйтьче Майсур Валиев сөйләде
Фикер алышуларда ятучы Гариф Ахунов,
тәнкыйтьче Ринат Мөхәммәдиен, шагыйрьләр
Илдар Юзесв. Рәдиф Гатаул дни. М Әгъләмов.
Разил Валиев. Әхмәт Рашитов. Рашат
Низамнгв иптәшләр кат нашты
ОЧРАШУЛАР
Казан шәһәренен 34 нче мәктәбендә В И Ленин
туган көнгә багышланган әдәби кичә
уздырылды Анда шагыйрьләр Сибгат Хәким.
Роберт Миннуллии тәнкыйтьче Ринат
Мөхәммәдиен катнашты Алар әдәбият турында
сөйләделәр, ши гырьләр укыдылар.
Шагыйрь Роберт Миннуллии Буа район
хуҗалыкларында әдәби концертлар белән
чыгыш ясады «Бет ленинчылар» тип аталган
публицистик һәм лирик шигырь ләр кичәсе
районный Яитуган. Вольиистан. Исәк Түбән
Наратбаш. Күл Черкеи Чутки Килдураз. Адав-
Толымбай һ .м Иске Тин ч.»ле авылларында.
Буа шаһәренеи «Рай сельхозтехника»
берләшмәсендә, медицина училищесында,
ветеринария техникумында шикәр заводында
булды Шагыйрь ү тәм китапханәдә район
китаикаөә мөдмрләое нең район семинарымда
да катнашты Ул китапханәчеләрне
әдәбиятыбы>иын бүгенге торышы белаң
таныштырды «Катай утла ры» журналы
турында сөйләдг. сорауларга җаваплар бирде
СПЕКТАКЛЬНЕҢ ОЛЫ УҢЫШЫ
Драматург Туфан Мнннуллиииыи «Мои лы бер
жыр» спектакле Г Камал исемен дәге Татар
дәүләт академия театрында аур
уиыш белән бара Советлар Союзы Герое,
Ленин премиясе лауреаты шагыйрь Муса
Җәлилгә багышланган бу спектакль пар-
тиябезнең XXVI съездына багышланган
спектакльләрнең Бөтенсоюз смотрында җиңеп
чыкты Татар дәүләт академия театры шушы
спектакль белән. ССР Союзынын Кече театры,
Вахтангов исемендәге, Маяковский исемендәге
академия театрлары, Ленинградтан.
Ярославльдән, союздаш республикалардан
килгән театрлар белән бер- рәттән. Бөтенсоюз
смотрының йомгаклау өлешендә катнашты
1200 дән артык тамашачыны сыйдырган
Моссовет исемендәге театрда уйналган
спектакльне Мәскәү тамашачылары өч көн
рәттән яратып карады
ӘЛМӘТ ТЕАТРЫНЫҢ ИҖАТ КИЧӘСЕ
Бөтенроссия театр җәмгыятенең Үзәк актерлар
йортында Әлмәт Татар дәүләт драма
театрының КПССның XXVI съездына
багышланган иҗат кичәсе булды. Сәнгать
фәннәре кандидаты И Илялова та-
машачыларны театрның тарихы, коллективның
иҗат юнәлеше белән таныштырды Иҗат
кичәсендә унга якын спектакльдән өзекләр
күрсәтелде. Соңыннан театр коллективын
Мәскәү артистлары котлады
УҢЫШ БЕЛӘН УЗДЫ
Татар дәүләт драма һәм комедия театры
Ленинград шәһәрендә гастрольдә булып
кайтты. Театр коллективы анда өч спек такль -
Нәкый Исәнбәтнең «Хуҗа Насрет- дин»ын,
Илдар Юзеевның «Кыр казлары артыннан»
әсәрен һәм М Гафури әсәре буенча эшләнгән
«Кара йөзләр»не күрсәтте. Гастрольләр уныш
белән узды.
МАКТАУЛЫ ИСЕМНӘР
Совет әдәбияты һәм матбугаты өлкәсендәге
хезмәтләре өчен язучы, Татарстан китап
нәшрияты редакторы Адлер Камил улы
Тнмергалинга, язучы Василий Ннко лаевнч
Юдинга «Татарстан АССРнын атказанган
культура работнигы» дигән мак таулы исем
бирелде
Совет музыка сәнгате өлкәсендәге хезмәтләре
өчен композитор Исмай Гайнетдин улы
Шәмсетдиновка «Татарстан АССРнын халык
артисты» днгән мактаулы исем бирелде.
ХЕЗМӘТЕН ХӨРМӘТЛӘП
Татар совет әдәбияты өлкәсендә нәти җәле
эшләве өчен һәм 80 яше тулу уңаеннан язучы
Афзат Шиһабетдин улы Шамоя КПССның
Татарстан өлкә комитеты һәм ТАССР
Министрлар Советының Почет грамотасы
белән бүләкләнде