ХӘЕРЛЕ ЮЛ!

на бишьеллыкны да юллардан башлыйсы килә Чөнки транспорт һәм юлларсыз халык хуҗалыгы үсешен күз алдына да китерүе читен Илебез экономикасы автомагистральләр төзеклегенә дә бик нык бәйле
Татарстанда гына да ел саен дистәләрчә промышленность һәм авыл хуҗалыгы объектлары сафка баса Шәһәрләр зурайганнан зурая, авыл һәм поселоклар янара бара Автотранспортта йок ташу күләме дә арта тора Бу төр транспорттан файда ланунын нәтиҗәсе елдан-ел яхшыра Моңа хәзер КамАЗ автомобильләре дә зур өлеш кертә Тугызынчы бишьеллыкта автотранспорт белән ел саен уртача 200 миллион тонна чамасы йөк ташылган булса, унынчы бишьеллыкта ул 300 миллион тоннага җитте Сонгы вакытта кешеләрнең шәхси машиналары да күбәйде. Боларнын һәммәсе дә шоссе юллары челтәрен киңәйтүгә игътибарны көчәйтергә кирәклеге турында сөй лн. Бу мөһим эш республикабызның партия һәм совет органнары җитәкчелегендә тормышка ашырыла
Тугызынчы бишьеллыкта яна юллар салуга һәм гамәлдәгеләрен төзекләндерүгә 182 миллион сумнан күбрәк акча тотылган 'иде Мең ярым километрдан артык юл салынып файдалануга тапшырылды
Унынчы бишьеллыкта республикабызда юллар салуга тагын да күбрәк 300 миллион сумлык чамасы эш үтәлде Аерым алганда, Казан—Чаллы магистрале сафка кертелде. Чаллы -Минзәлә, Казан—Чистой—Әлмәт—Оренбург өлкәсе чиге. Казан Ульяновск, Чистай -Норлат, Түбән Кама—Чнстай һәм башка юллар яхшыртылды, яна күперләр салынды 36 район үзәгеннән төп юлларга кадәр вак таш түшәлгән юл сузылды. Алабуга - Удмуртия АССР чиге, МЛзәлә елгасы аша салынган яна күпердән уза торган Коноваловка Качкын автомобиль юллары халык хуҗалыгына бик кирәкле иде
Тугызынчы бишьеллык белән чагыштырганда, унынчы бишьеллыкта асфальт, не мент-бетон һәм вак таш түшәлгән юллар биш тапкыр күбрәк салынды. Хәзер республикабызда 9600 километрдан артык каты юл бар. шуларнын 4100 километрдан күбрә генә асфальт яисә бетон җәелгән Бу яктан Татарстан АССР РСФСРдагы 71 автоно мнялс республика һәм өлкә арасында 18 иче урынла тора
Соңгы елларда юлларны төзекләндерү оешмаларының материаль-техннк мөмкин лскләре тагын да яхшыра төште, юлларның файдасы әйтеп бетергесез рәвештә артты Тукай, Бөгелмә. Актаныш һәм башка районнарны бу яктан үрнәк итеп куярга мөмкин
КПССның XXV съездында иптәш Л II Брежнев «Безгә алдагы чорда гран спортны, элемтәне, материаль-тәэминат системасын инфраструктура дип атала торган нәрсәләрнең бөтенесен тнз үстерү өчен күбрәк ресурслар бирергә туры килә чагсн дә исәпкә алмый ярамый һткән чорда без бу сфераларның күбесенә аерым алганда юл төзелешенә тиешле игътибар бирә алмадык Хәзер моның белән шөгыльләнергә туры киләчәк», дигән иде (КПССның XXV съезды материаллары Казан. 1976, 44 б )
Бу мәсьәлә Татарстан АССР Верховный Советы, партия өлкә комитеты һәм рес публика Министрлар Советының игътибар үзәгендә тора Әйтик, 1974 елның маенда Татарстан АССР Верховный Сонеты үзенең сессиясендә дә шушы мәсьәләне караган һәм антомобнль юллары салу, аларны төзек тоту буенча, юл, төзелеш оешмалары промышленность предприятиеләре, колхоз һәм совхозларның төгдл программасын бил гсләгән нде 1977 елның сентябрендә КПСС өлкә комитеты һәм ТАССР Министрлар Советы «Республикада автомобиль юллары төзүнең барышы турында» карар кабул итте Монын белән күпчелек районнарның партия һәм совег оешмалары да җитди
Я
төстә шөгыльләнә. Юл төзелеше шулай ук район Советлары сессияләрендә, башкарма комитет утырышларында данмн рәвештә тикшерелә, аларнын карарларын гамәлгә ашыруга депутатлар һәм совет активы киң жәлеп ителә Монын уңай нәтижәләре күз алдында Мәсәлән, зур әзерлек эшләреннән сон. Актаныш районында халык депутатларының район Советы сесиясендә юлларны яхшырту хакында карар кабул ителде. Хәзер район Советы башкарма комитеты юл төзүдә жнрле кирәк-яраклардан отышлырак файдалана, шуна өстәп, моңа промышленность предприятиеләре, колхоз һәм совхозларнын булышлыгын арттыруга да зур әһәмият бирә башлады Хәзер биредә автотрассалар салу һәм төзекләндерү жәй буе өзлексез рәвештә дәвам итә. Язгы чәчүдән соң игълан ителә торган ике айлык вакытында эш тизлеге аеруча көчәеп китә. Җир казу техникасы һәм райондагы автомобильләрнең байтагы махсус юл отрядлары карамагына тапшырыла Төзүчеләр кыр шартларында тору урыны, жылы ризык белән тәэмин ителә, аларга медицина һәм культура хезмәте күрсәтелә. Кыскасы, кешеләр күтәренке күңел белән эшләсен өчен күп көч куела Хәзер Актаныштан районның барлык колхозларына һәм совхозларына каты өсле юллар сузылган
Унынчы бишьеллыкта Әлмәт, Баулы, Балтач, Минзәлә районнарында да юл төзү эше яхшы оештырылды.
Гомумән, юл төзүдә ел саен игълан ителә торган ике айлыклар билгеләнгән планнарны уңышлы үтәүгә күп булышлык итә Халык депутатларының күпчелек район Советлары башкарма комитетлары зур оештыру һәм аңлату эшләре алып баралар, кеше һәм материаль ресурсларны бер максатка туплыйлар Нәтижәдә районнарның күпчелеге ике айда юл төзүнең еллык планын уңышлы үтәп чыга
Хәлбуки, һәр урында да болай түгел әле Кайбер районнар үз бурычларын елның елында үтәп җиткермиләр. Аерым алганда, халык депутатларының Апае, Арча, Биек- тау, Кама Тамагы. Чүпрәле район Советы башкарма комитетлары РСФСР Верховный Советы Президиумының «Колхозлар, совхозлар, промышленность, транспорт, төзелеш һәм башка предприятиеләрнең һәм хуҗалык оешмаларының автомобиль юллары төзүдә һәм төзекләндерүдә катнашулары турында»гы карарында күрсәтелгән хокук» лардан тулысыңча файдаланмыйлар Ә бу районнарда юллар начар, көзен-кышын күп кенә хуҗалыклар белән транспорт элемтәсе өзелеп торучан.
КПСС Үзәк Комитетының июль (1978 ел) Пленумында иптәш Л. И Брежнев: «Авыл хуҗалыгы җитештерүен тагын да күтәрү, авыл халкының тормыш хәлен яхшырту автомобиль юллары челтәрен - төп транспорт юлын, әйтергә мөмкин, авылның тормыш артерияләрен үстерү белән турыдан-туры бәйләнгән,»— дигән иде (СССР авыл хуҗалыгын тагын да үстерү турында, Казан, 1978, 42 б.) Менә шуиа күрә авыл юлларын төзекләндерүгә аеруча нык игътибар итәргә кирәк
Хәзер алда колхоз һәм совхозларның үзәк усадьбаларын төп юллар белән тоташтыру. авыллар арасындагы юллар челтәрен киңәйтү бурычы тора Инде бу җа ваплы бурыч тормышка аша башлады республикабызда «Дорколхозстрой» тресты оештырылды. .Ул унынчы бишьеллыкта ук вак таш түшәлгән өч йөз километр юл салып файдалануга тапшырды Трест унберенче бишьеллыкта 700 километр чамасы юл салырга тиеш .
Авыл автомобиль магистральләрен уңышлы төзү өчен, юл салуны проектлау һәм финанслауны планлаштыру мәсьәләләренә кагылышлы зур проблемаларны да хәл итәргә кирәк иде Барыннан да элек, авыл, поселокларны тоташтыручы һәм шулай ук эчке юлларның төп схемасын булдыру мөһим Шул нигездә, беренче чиратта, район үзәкләреннән барлык колхоз һәм совхозларга кадәр каты өсле юллар салырга кирәк Хәзер республикабыздагы 800 дән артык колхоз һәм 700 ләп совхоз үзәгендә бу мәсьәлә хәл ителгән дип санала инде
Ләкин авылларда бу эш колхоз һәм совхозларның юл төзелешенә тотардай чаралары жнтмәне аркасында тоткарлана Шуңа күрә ТАССР Авыл хуҗалыгы министрлыгына. югары органнар белән килештереп, юл төзелешен кредитлау мәсьәләсен ки чекмәстән хәл итәргә кирәк.
Агымдагы һәм еллык планлаштыру, проект документлары эшләү, юл төзелешен финанслауны вакытында хәл итү күп яктан заказчы эшчәилегенә бәйле Әмма әлегә бердәм хужа юклыгы сәбәпле заказчы ролен турыдан-туры колхоз һәм совхозлар үзләре үти
Хәзер, Брянск өлкәсе үрнәгендә, ТАССР Авыл хужалыгы министрлыгында колхоз Һәм совхозларда юл төзүнен республика дирекциясе оештыру күз унында тора Ана юл төзү чараларын һәм ресурсларын туплау, проект-смета документлары хәзерләү, юллар салуны даими тикшереп тору вазифалары йөкләнәчәк
Юл төзү тизлеге һәм күләме арта бара, димәк, автотранспорт, механизмнар һәм юл төзүнен махсус техникасыннан файдалануны яхшырту таләп ителә Моңа әлеге ♦ техниканы специальләшкән зре подразделениеләрдә туплаганда гына ирешеп була ё; Шушы максатта «Дорколхозстрой» трестында автотранспорт предприятиесе оешты- * рылып, механикалаштырмаган идарә булдырыла Ана механизмнарны файдаланудан тыш, автомобиль юллары төзелешендә эшне агым тәртибендә оештыру бурычы да i йөкләнә J
Кул астындагы материаллар (вак таш, ком белән таш катнашмасы) чыгару куәт- ф ләрен үстергәндә генә юл төзү бурычларын унышлы үтәп була Әлегә. «Дорколхоз- я строй»нын мондый материаллар ала торган үз чыганаклары юк. шуна күрә унберен 3 че бишьеллык ахырына трестка бер елда 600 мен кубометр таш материалы бирерлек о карьерлар ачу бурычы йөкләнә Шушы чараларны тормышка ашыру авылларда юл * төзү планнарын унышлы үтәргә мөмкинлек бирәчәк. <
Республикада юллар төзүдә предприятиеләр һәм оешмаларнын ярдәме зур «Тат нефть» һәм «Татнефтестрой», «Камгэсэнергострой» һәм «Татэнергострой» производство берләшмәләре, «Гидромонтаж» трестының Зәй участогы тырышлыгы белән, республи кабызныц нефть районнары һәм КамАЗ шәһәр яны зонасы яхшы юллар белән тәэмин ителде
Предприятие һәм оешмаларнын юл төзелешендә катнашулары куанычлы бер унай күренешкә әверелеп бара Ул очраклы хәл түгел, чөнки алар юлсызлыкнын кыйммәткә төшүен яхшы беләләр Мәсәлән. РСФСР Автомобиль юллары министрлыгы мәгълү - матларына караганда, «юлсыз» районнарда авыл хужалыгы продукциясе үзкыйммә тендә транспорт чыгымнары өлеше 40 процентка кадәр житә Реализацияләнгән про дукция еш кына юл чыгымнарын да каплый алмый Юллар өзеклеге аркасында ел саен һәр төзек автомобиль уртача 40 көн эшсез тора
Колхоз һәм совхозлардагы трактор паркынын 60 процентка якыны автомобиль ләрне тарттырып йөрүгә, йөк ташу кебек җитештерүчән булмаган эштә файдаланыла Юл начар районнарда авыл хужалыгында «саф продукт» житештерүдә тигез үсешкә ирешү өчен юллары яхшы булганнар белән чагыштырганда, һәр берәмлек продукция җитештерүгә хезмәт чыгымнары 15 процентка күбрәк тотыла Мондый районнарда промышленность предприятиеләре, халыкка сәүдә, көнкүреш һәм коммуналь хезмәт тармаклары да зур югалтуларга дучар була
Шуна карамастан, кайбер районнарның колхозлары, совхозлары һәм предприя тиеләре юл төзелеше белән тиешенчә шөгыльләнмиләр, бу мөһим эшкә бик аз көч куялар Үзәк усадьбаларга, терлекчелек комплексларына һәм ындыр табакларына предприятиеләргә һәм оешмаларга бару юллары салу эше аеруча сүлпән алып барыла
Район Советы башкарма комитетларына, хуҗалык җитәкчеләренә РСФСР Вер ховный Советы Президиумының югарыда күрсәтеп үтелгән Указы таләпләрен тор мышта дөрес кулланырга һәм тулырак гамәлгә ашырырга кирәк Анда жирле авто мобиль юллары төзелешендә һәм төзекләндерүдә барлык колхоз-совхозларнын. промышленность, транспорт, төзелеш предприятиеләре һәм оешмаларының да катнашуы күздә тотыла Указ күрсәтмәләрен үтәмәүче җитәкчеләрне катгый җаваплылыкка тар ту сорала Мәгълүм булганча, әлеге документта предприятие һәм оешмаларнын юл төзелешендәге эшләрне үз исәпләренә — хужалык яисә подряд алымы белән - баш карырга тиешлекләре күрсәтелә Бары тик гадәттән тыш очракларда гына юл эшләрен турыдан туры башкаруның акча взносы кертү белән алыштырылуы ихтимал
Иптәш Л И. Брежнев күрсәтеп үткәнчә, беренче чиратта, югары таләпчәнлек оешканлык, эшкә нҗадн мөнәсәбәт булдыру шарт
Идарә итү дәрәҗәсен яна баскычка күтәрү, хезмәтне оештыруны максатчан ка мидләштерү. төрле елужбаларның эшен көйләп тору, аларның һәркайсынын үз эшен төгәл һәм вакытында башкаруына ирешү гаять әһәмиятле
КПСС Үзәк Комитеты һәм СССР Министрлар Советынын 1979 ел, 12 июль карарында күрсәтелгәнчә, планлаштыруны камилләштерү һәм хуҗалык механизмы эшчәнлегенен ахыргы нәтиҗәләренә йогынтыны көчәйтү чараларын мөмкин булганча тизрәк тормышка ашырырга кирәк.
Бишьеллыкны төгәлләү елында республикабыз юл тезүчеләре 359 километр юл салдылар һәм 1020 километр араны ремонтладылар. 25 яна тимер-бетон күпер кор дылар Болардан. тыш. Казанны төньяктан әйләнеп үтү ечен 45.2 километрлы юл һәм Идел аша олы күпер салу өчен әзерлек башланды. Бу юл Татарстан башкаласын транзит автотранспорттан бушатырга мөмкинлек бирәчәк Шулай ук Казан—Ульяновск. Казан—Пермь. Казан—Оренбург һәм башка юлларны реконструкцияләү эшләре алып барыла
Автомобиль юллары челтәрен тагын да кинәйтү, алардан файдалануны яхшырту республикабыз экономикасын һәм культурасын тагын да үстерүгә. КПССнын XXVI съезды билгеләгән бурычларны укышлы рәвештә тормышка ашыруга булышлык итәчәк.
РСФСР Министрлар Советынын <РСФСРда автомобиль юллары төзү, ремонтлау һәм карау эшен яхшырту чаралары турында»гы карарын тормышка ашыра барып, унберенче бишьеллыкта автомобиль юллары челтәре шактый нык кннәячәк Татарстанда каты һәм камнлләштерелгән өсле 1777 километр юл төзеләчәк. 4204 километр трасса өр-янадан яхшыртылачак Шулай ук Башкортстан АССР белән чиктәш Мин зәлә ягында Казан—Уфа, республикабыз киңлекләреңдә Алабуга Ижевск. Казан— Ульяновск, Чистай—Норлат кебек мөһим автомагистральләрне салу эше дәвам итте- реләчәк Казанны төньяктан урап уза торган 45,2 километрлы юлны төзүгә 45 миллион сум акча билгеләнде Аны сафка кертү өчен дә күп көч сарыф итәргә туры килер Быел Казан янында Идел аша күпер салына башлый. Бу зур һәм гаять җаваплы объект
Гомумән, унберенче бишьеллыкта күперләр төзүнең зур программасы күздә тотыла. Шушы чорда барлыгы 3.5 мен погон метр күпер салыначак Болардан тыш. юлларда хәрәкәт иминлеген тәэмин итү. автомобиль трассаларын төзекләндерү һәм яшелләндерү дә зур эшләр көтә.
Кыскасы, яхшы юлларда сәфәрләр ун булачак. Хәерле юл. яна бишьеллык, хәерле юл сезгә, юлдашлар!