КЕЧКЕНӘ РЕЦЕНЗИЯЛӘР

Ш«у*»т ГАЛИЕВ ӘЗ-МЭЗ МӘЗӘК. К»1»и. Татарстан китап нәшрияты. 1979
Котбетдин белән Сәйфет-динне без моңарчы фелье пмиарда, кеммен дә булса нинди дә булса кыек эше бәян ителгәндә, шаһ-итлар вазифасында очрата торган идек Ә менә шагыйрь Шәүкәт Галнепиен «Әз-<мәз мә- »ак» дигән күңелле китабы аша Котбетдин белән Сәйфетдин беэиен каршыбызга нинди генә халәттә дә үзләренең җорлыкларын. тап кырлыкларын җуймый торган ыф»к кешеләр булып килеп бастылар
Кыек мнение Сәйфетдин сизмәсен, Сәйфетдиннән лә бигрәк Котбетдин күрмәсен! Сәйфетдиннең иелүенә тү орсен. Котбетдин көлсә ниш ләрсең? Ни өчен дигәндә, Сәйфетдин борыч тел ле генә, ә Котбетдин Котбетдин кылыч телле
Бервакытны «Котбетдин ферма сарыклары кайтып барганын карап тора да әйтә
Начар көткәннәр көтү-челәр, бер хәрефен югалт каннар сарыкларның
УЛ нинди хәреф тагын? дигән председатель.
Сарымның «осын юги.тгканнар, «арык» кына калган»
Китапка тупланган мәзәк лар дөньясы буенча сәяхәт итүче Сәйфетдин белән Котбетдин узора әңгәмә корганда һ.»|>нлкыт ди ирлек бер берсен тулыландыра, берсе икенчесенең тапкыр сүзен үстереп җибәрә Мои дый алым исә знторга көлү объектын алгы планга ки терел. зурайты*! күрсәтергә, мәзәкнең мәгънәви тәэсн- pen кызыклылыгын арттырырга, .динамикасын көчәй тергә ярдәм итә
«Шактый сыек кнн тәртибе тирәсендә сүз куерып киткәч, Сәйфетдин
Үгезнең мөгезеннән алырга кирәк иде! дип ачынып утыра
Мәсьәләсе мүкләк бит, кай җиреннән эләктермә* булДСЫНг - ди Котбетдин» Шунысы куанычлы. Шәүкәт Гшнквнең геройлары китап битләрендә генә яшәмиләр Азмы-күпме вакыт үтү белән, китап кызаларын тарсынып, реаль дөньяга чыгалар, кешеләрнең янын дусларына, әңгәмәдәшләр* нә әвереләләр Шагыйрьнең Шәвәлие, мәсәлән. хәзер Буратино шикелле кнн таралган исем Инде менә аның шат күңелле ике кар ты Котбетдин белән Сәйфетдине Хуҗа Насретдин- дай олы мәзәкчеләр йөри торган юлга чыгып килә.
Шәүкәт Галнев мәзәк лә ре - гади мәзәк кенә түгел Шәүкәт Галиен мәзәкләре- шагыйрьнең нжаты, аның еллар буе күңел түрендә йөрткән яки куен дәфтәрлә реңдә саклаган үткен фи-керләре
Котбетдин бел.иг Сәйфетдин сәяхәтнамәсен шагыйрь иҗат иткән, 'һәр биттә. һәр бүлектә шагыйрь кулы силе ла биредә Китапның исеме үк каламбурга корылуы («Әз мәз мәзәк»), бүлек башларының канатлы сүзләрдән. шаян рәвешкә ки-терелеп үзгәртел гәп әйтем мәкальләрдән гыйбарәт бу луы («Белмимисн белеме артмый», «эш пешмәсә. эч поша», «ул таныш-бллешләр аркылы эш йөртә»), сүз сө- решләрендәге инверсия ләр. эчке рифмалар .яга шуның ачык мисалы
Шәүкәт Галнев мәзәкләрендә чит кешене тәнкыйть лиоәләр т<в'кыйть була (анысы тәнгә генә тия), ә инде үзенме тәнкыйтьләсәләр, җанкыйть була, чөнки анысы җанны кыя Шәүкәт Галиев мәзәкләрендә -имсен радикулит интектергәндә, малае раднокулит бсл.м! чирли (ягъни төш- көне ра дно җырлата) Ш->үкәт Га лиен мәзәкләрендә сына мышлар гына түгел, сынат мышлар да еш очрый Алар ла кайберәүләр «йөзек сл лыш» урынына «йөзлек са лыш» уйныйлар
Китапта Котбетдин бел >н С..ифегз*ө« дучар булган кызыклы хәлләр ике Йөздән аргыл китә Ике йөз шаян фикер. ике йөз көлдергеч Бәләкәй генә китап өчен шактый күп бу Котбетдин белән Сәйфетдин маҗара ларыннан гына тормый бит әле ул Икенче кисәгенә •хикмәтле сүзләр» тупланган Алар аерым темаларга бүленеп, билгеле бер тәртиптә урнаштырылганнар Күбе се халыкчан юмор белән су гарылган Хәер. юморсЫ ■ хикмәтле сүз тозсыз аш сы- манрак инде ул Сүзне, ми нсмчә, хикмәтле иткән дә. канатлы иткзн дә — кмпор хмее Шуңа күр-> «Җете кызлар тиз уңа». «Күңел күзең булма» л күнел сүзен мж инде ул». «Этме кем кай ли асрый - кем өй эчендә кем үз эчтдэ». «Усал rrwu юаш кеше шзмрым бсытый» «Ат кешнәшен. ах>м сөйлә гоея талаша» кебек җ«мл ■ лар сокланларын, елмай тыл кына калмыйлар, уйлан дыраляр да. Ә инде «Я»ы»< бар йөрәкләр дә бер яшь тә». «Кайсы кош ү it ^матур, кайсының сайраны матур» ипскеллерәк. юмор хисгшин мәхрүм җөмләләр күмел «и.» ■арын һич кузгата алмый лар Кызглиычяа «аршы «м таптагы хикмәтле сү «ләр арасына сүзл>рнсч әөа шу лай буш патрон белән ко рылганнары ягъни хикмәт семәре дә кергәләг-ан
Ә тулаем, юмор сөючеләр га күркәм бүләк, татлы күч тамәч әзерләгән Шәү-кәт Га лиен Китапның исеме «Әз- мәэ мәзәк» булса ла. мәзәге (бу очракта файдалы >ш К« ■ иффх I Ы ) ■>> 1. . Д
КНЛӘ-IIKI.* уаучыларга ша гыйрьжң tai ым Да хикмәт лер.җ сү игәрем дпи-тгрги. аның тынгысыI «ираь Кот- бстдниен һәм Сәйфетдингә тагын да кылыклырак, TBIWH ла гайрәтлерәк хәлләрдә оч ратыргэ язсын

Альберт ХӘСӘНОВ. ТУГРЫЛЫК Хикәяләр. Казап. Татар стан китап нәшрияты. 1980
Кече яшьтәге балаларга адресланган бу жыентык исеме белән үк үзенә җәлеп итә. Тугрылык Табигатькә, үзебезне чорнап алган әйләнә-тирәгә, үсемлекләр һәм тереклек дөньясына тугрылык турында сүз кузгатылган китап, берсүзсез, лаек ул игътибарга Ә инде аның җәмгыятебезнең килер көне — үсеп килүче буынга юлланган булуын да истә тотсак, хикәяләр җыентыгы чын-чынлап махсус сөйләшү нбъекты булып тора ала
Табигать серләренә юл ачып, балаларга аның сокландыргыч дәрәжәдә мавыктыргыч һәм бай тормышын күрсәтергә омтылуның ни дәрәжәдә изге максат икән леге ачык булса кирәк Соңгы елларда яшь укучыга бер-бер артлы тәкъдим ителгән китаплары белән язучы Гарәфи Хәсәнов бу юлда инде сокландыргыч матур хикәяләр, этюдлар ту-дырды һәм менә Альберт Хәсәнов та шушы изге, бер үк вакытта катлаулы да булган өлкәгә мөрәҗәгать иткәи.
Укучы бу авторны, хикәяче булудан бигрәк, шактый үзенчәлекле генә иҗат йөзе булган очеркист, документа- лнст буларак белә иде Про-зада да аның үз юлы, әйтергә теләгән җитди сузе бар икән, әлеге жыентык шул хакта сөйли. «Әрсез өйдәшләр». «Бүләк», «Тормыш мәктәбе», «Ана кадере», «Экземпляр» кебек хикәяләр чын-чынлап укучы күңелендә табигатькә, аның тереклек дөньясына мөнәсәбәттә кешелекле олы той- гыдар уятырга сәләтле бу-лып чыкканнар. Урыны-уры- ны белән авторның әйләнә- тирәбездәге дөньяның сок-ландыргыч җанлы картина-ларын тотып алуы һәм шуны характерлы детальләр аша чагылдырып күрсәтүенә сокланасың Табигатьне күрә һәм тоемлый белү, ярата һәм яраттыра белү — язучы өчен гаять кирәкле сыйфат -iap болар. Әйтик, «Экземпляр» дип исемләнгән (турысын әйтергә кирәк, уңышсыз исем) .хикәядәге кыя тау өстендә мәһабәт бер бронза һәйкәл сыман сакта торган тәкә образы -ни дәрәжәдә сокландыргыч штрихлар белән тасвирлаигавг Ба- ла күңелендә түгел, өлкәннәрдә табигатькә мөнәсәбәттә иң изге тойгылар уятырлык картина, һич ирек- сездән, үзеңне дә табигатьтәге' гармонияне һәм гүзәллекне саклаучылар сафын да итеп тоя башлыйсың, авторның теләктәше буласың.. Шундый изге омтылыш, тойгылар уятырга сәләтле образ һәм этюдлар байтак әлеге җыентыкта Алар белән очрашу бәхетен укучының үзенә калдырып, инде җыентыкны укыганда туган кайбер канәгатьсезлек тойгылары һәм алармы тудыр ган, мәйданга чыгарган сәбәпләр хакында да сүз катып алыйк.
Жанр тойгысы Мөгаен, үзенең киләчәк иҗатында А. Хәсәнов ик элек шул хакта уйланырга тиештер Җыентыкка кергән барлык әсәрләрне автор хикәя дип тәкъдим итә. Миңа калса, анда жанр таләпләренә ту-лысымча җавап бирерлек дә-рәжәдә өлгергән, камиллеккә ирешкән хикәяләр санаулы гына Ул әсәрләр югарыда искә алынды инде. Ә китапның төп өлешен публицист язмалары яисә күзәтү формасында тәкъдим ителгән этюдлар тәшкил итә. Хата- шуңарда гына булса, авыз тутырып сөйләшер сүз дә булмас иде, әлбәттә Ә ав гор исә. әлеге этюд һәм публицистик язмаларын тар- тып-сузып дигәндәй хикәя итерГә тырыша, хикәя язу үзмаксатка әйләнә. Нәтиҗәдә. әйтергә теләгән җитди фикер һәм теләкнең чабуы на ясалмалык, әдәби фальшь килеп ябыша, һәм бу үз чиратында укучыны читкә этәрә, язучы белән укучы арасындагы ихласлыкны юкка чыгара Ихласлык югала икән, инде сүз әдәби булудан 1'уктый, шагыйрь әйтмешли «холостой выст- рел»га әйләнә дә кала Шундый бәхетсезлеккә дучар ителгән әсәрләр байтак, кызганычка каршы «Куыш эз-ләгәндә». «Шулай да була», «Качкалак мияубикә», «На-полеон», «Ноябрь чебешлә-ре», «Шифалы шулпа» һәм башкалар.
Аңлашылса кирәк, пуб-лицистика элементлары, публицистик башлангыч хи-кәяләр өчен чит дип әйтү түгел иде теләк. Дөрес, монда гаять дәрәҗәдә нечкә зәвык һәм чама булуы кирәктер А. Хәсәнов җыентыгына кергән күпчелек язмаларда публицистика элементлары чынбарлыкны, дөреслекне көчәйтү максатына түгел, ә, киресенчә, шуның җитенкерәмәвен яшерү, ничек эләкте шулай тутыру өчен хезмәт итә дигәңрәк гәэснр кала Документальлек белән фантазия арасында яткан упкын —ясалмалылыкка кайтып кала байтак язмаларда сурәтләнгән вакыйгалар. Үгет-нәсихәт һәм нотык сөйләүгә күчүләрне тудырган сәбәпләр дә ерак ишерелмәгән, әлеге дә баягы бушлыкны тутыру мак-сатыннан чыгып эшләнгән ясалмалылыкка барып тоташа.
Вакыт-вакыт авторның мин дип, үз исеменнән сөйләп китүе һәм бу ммннең бераз югарырак тонда, мактангандай сөйләргә яратуы да нәни укучыга тәкъдим ителгән әсәрләрне бизәми Куш кенә хикәяләргә җый нанлык һәм динамика җитенкерәми, аларның үзәгенә куеп тасвирланган төп эпизод сүзләр томаны эчендә югалып кала. Әйтик, «Аларны штатка алдык» һәм «Яфрак җыйганда» кебек әсәрләр шушы кимчелектән арындырылган булса ничек яхшы булыр иде.
Инде дә килеп, җыентыкның «кече яшьтәге балаларга» тәкъдим ителүе урынлымы икән(?) дигән сорау куясы килә. Искә алынган дәрәҗәдәге эстетик чатаклыклар, буш сүз һәм ясалмалылыктан арыну бәрабәренә күләм бермә-бер кыскартылган тәкъдирдә дә әле мондый адресның төгәллеге хакында уйланырга кирәк булыр иде Китапны бизәп торырга тиешле рәсемнәр дә кече яшьтәгеләрпе җәлеп . итәрме икән? Кыскасы, авторга. нәшриятка, редакторга, рецензентка (әгәр дә ул бар икән) уйланыр урын байтак калган әле.
Ринат МӨХӘММӘДИЕВ.
Рашат НИЗАМ И ЕВ. ЙОЛДЫЗ
ЯҢГЫРЫ. Казан. Татарстан ки
I . ■ '
Язмышлары төрлечә баш ша шагыйрьләрнең Кайсы пя тамила, тәүге әсирләре балан үк игътибарны җәлеп итә Икенчесе яса күңелләргә илтүче юлны озаг рак эзли Аның аерым ши .ырьләре белән тамышасын, әллә нн искитәрлек нәрсә күренми сыман. Бар да гади, табигый, аерылып тормый Ниһаять, яшь шагыйрьнең беренче китабы чыга Инде, ■ерым аерым шигырьләрне түгел, җыентыкны укынып Менә шунда шагыйрь әчылып китә Мен.» шунда >л еяка САЙЛИ башлый Ши "ырьләр телгә килсен өчен аларны бергә җыйнау кирәк булган нкән
Рашат Низамиеңның «йол лыз яңгыры» исемле кита бы миңа шулай тәэсир итте •Электән үк караштырып! килә идем аның әсәрләрен ■.жни. дөресен әйтим. күбе се күңелгә ятып бетми иде X иссез. твссез юлларда ав nip мәгълүм хакыйкатьләрне тәкърарлый. газета шныре дәрәҗ.к^винән күтәрелә алмый кебек иде Китап исә миндә аның иҗатына бүтән чәрәк мөнәсәбәт уятт ы
Укучылар күңеленә үтәрлек, тетрәндерерлек шигырь '■«ре. чын сәнгать әсәрләре байтак нкән ич шагыйрьнең
Яңгыр юып киткән
тәрәзәгә Шомырт яфраклары
ым какты Тәрәзәне әй ачарга тели Чүлмәктәге телләр
шул чакны!
Бу юллррны укыгач, ян ыр исен тойгандай буласың, җәйге авыл һавасын күкрәк тутырып сулыйсын килеп кит.»
Күзәтә белә, шнп.рнягне ■оя яшь шшыйрь Сурәтли белә, фикерен җыйнак кына •йтә ала
Күзләрем көлеп тирса да Сүзләрем җитди минем
Шул рәвешле матур матур пнгьрн детальләр китапны бтпн. Бәхәссез табышлары, уңышлары бэр лнтирның Шигъри сафлыгы якалыгы күренеп юрган юллары күп Бу кечкенә казаныш тү гел. әлбәттә.
Татар поэзиясендә хәзер лирика хаким-лск итә Биг рак тә уйланулар. лирик «мннамең кичерешләрен ачып салу рәвешендәге ши гырьләр аеруча күбәйде Р Низамиен китабында да алар күпчелекне алып тора лар Шуңа да карамастан, лирик герой образы бигүк ачык чалымланмый, ул төс лезрәк.
Әмма бүтән төр образ лар - колоритлы образлар — күңелгә уелып кала дөнья да уз урынын күптән бил геләп куйган авыл кар гы. бәйгедә йөрәге ярылып егылган сабантуй тулпэры, суз әйтергә тилмерүче, мә хәббәтан көтүче кыз Үз күңеле турында түгел, бәл и.и әйләнә тирәсендәге күре иешләр, кешеләр турында әйбәтрәк яза нкән яшь ша гыйрь Саф лирика түгел, ә күпмедер дәрәҗәдә эпик лык элементын сурәтне хәрәкәтне үз эченә алган шигырьләр уңышлырак чык кам («Үз бизәге аягың » «Буран», «Сабантуйның моң су күренеше». «Икәү». «Утлы хәбәр») Рашатка бу хәл белән исәпләшергә, тиешле нәтиҗә ясарга кирәктер . Фәлсәфә аның стихиясе тү гелдер күрәсең Йогынты тарга бирешмичә, талантың табигате кушканча язу мәгъкуль бит
Китаптагы Шигырьләрнең сәнгатьчә эшләнеш дәрәҗәсе төрлечә Автор өчем куаныч тойгысы уята торганнары бс лән янәшә үк кәефне бозар лыклары да очрый Ша 1ыйрь үзенең иҗат мөмкин нҗләрен тулысымча файда гэнмагзн Әйтик, җыентык ны ачып җнбәрган шигырь ләр бәйләменә күз салыйк Үзәк тема сугыш тыныч лык проблемасы Әйбәт ке нә табышлары булган әсәр ләр бар биредә «Урман» «Тол хатын» Ләкин китап ның биштән бер өлешен алып торгам цикл өчен бу әле аз
Ерак булган сугыш Ә ялкыны
Безнең Дә бит җанны алмаган
Кемнәр генә әйтмәде и*-ю бу сүзләрне!
Әдәбиятта инде үзләште ре.тгән темага яңа әсәрләр яэу үтә- җаваплы. кыен Дистәләрчә еллык тарихка ия теманың үз традициясе инерция көче була Шулар белән исәпләшкән хәлдә яна сүз әйтү, ан-һай. җиңел түгел. Искә алынган циклда менә шул яна сүз җигешми
Гомумән. җыентыктагы күл кенә шигырьләрдә төгәллек юк Сүзгә саксыз мө нәсәбәт күңелгә тия Кайбер образлар, метафоралар әсәрдәи-әсәргә күчеп йөри Мәсәлән, китапта. «канатлы уй», «канатлы хыял», «канатлы ат», «канатлы көям тә» һәм башка «канатлы» ■бразлар тулып ята Су-гышның. явыз көчләрнең гәү-дәләнеше булган атом бим басы образы да кирәгеннән артык <ш очрый Яки менә бүтән төрле талымсызлык*» мисал «Чишмә» шигырен дә автор. «Биеп торган ны - лар килә монда» ш Кы> лар турыңда түгел, ат турында гына шулай әй-гергә мөмкин Ич!
Шучшый төгәлсезлекләр һәм зәвык чатаклыклары китаптагы әйбәт шигырьләр дәи алган тәкззрне киметә, яшь шагыйрь иҗатыиып уңай, якты якларына күләгә төШерә
Ш игырьләргә эледәй - әле фикер оригинальлеге фикер кыюлыгы җитмәү үзен сиздерә Мәсәлән. «Эзләр». «Кайтып төштем дә авылга». «Элегия» исемле ши гырьләр Чын шагыйрь бит хальм рухнятенә байлык, яңалык алып килергә, тор мышта әле беркем дә күр-мәгән бәйләнешләрне, кар-шылыкларны ачып, укучылар дикъкатен шуңа юнәлтергә тиеш Нидер сөйләргә ягынгансың икән укучыга хөрмәт йөзеннән. сүзнен мөһимен, янасын әйтергә кирәк
Әйе. Р Низамиен иҗатын t ыйрытен тәҗрибәсе, кыюлыгы бигүк зурдан да булма сын хн барыбер игъгн барга лаек күренеш Ш» гырьләр. гомумән алганда, укучы күңелендә яңгыраш табарлык
Фаиз ЗӨЛКАРНӘЕВ
да кимчелекләр да җитәр зсж Ләкин бу иҗат ша
Роза ХӘЛИУЛЛИНА. АГЫЙ ДЕЛ - АККОШ ИЛЕ. Шигырь лар. поэма Казан. Татарстан китап нәшрияты. 1980.
Җыентыкта лирик шигырь- iap һәм «Каенана» поэмасы урын алган Аларда сугыш еллары авырлыгын, ятимлек ачысын, сөю. аерылу, сагыну сагышларын татыган, әмма авырлыкларга бирешмәгән лирик образ тасвирлана. Ул безнен күз алдында үсә, күзәтүчәнлеге арта, табигать күренешләренә, дөнья га мөнәсәбәте ачыклана, фәлсәфи гом училәштерү ләр ясый, ниһаять, поэзиягә чын күңелдән гашыйк була.
t Тар гаилә рамкаларын су-рәтләүдән башланган «Каен ана» поэмасы Себертә. БАМ төзелешенә алып китә Зу)р төзелешкә атлыгып чыгып киткән «чаябаш каен-сеңел*. аның йомшак табигатьле мөлаем әнисе һәм лирик ге-рой—килен образлары — ил-күләм әһәмияте булган шушы төзелешкә үзләреннән өлеш керткән, һәм шуна их 1астан куана белгән заман дашлар буларак күз алдына килә Поэма геройлары шул ук вакытта гаҗәеп самими. эчкерсез, и-хлас күңелле. үз бурычларын, вазифа ларын тирәнтен аңлый белә юрган чын совет кешеләре
Халыкның күркәм гореф- гадәтләре. милли колорит, йөгерек тел — әсәрнең бә-хәссез уңышлары.
«Каенана» белән янәшә генә «Минем тауларым» шигыре урнаштырылган Янә шә торган нке әсәрне 35—40 ел вакыт аерып тора Бөек Ватан сугышы еллары, лирик герой — үсмер кыз бала, яшьлегенә дә карамастан, инде ул бөтен халык мәнфәгате, ил гаме белән яшәргә, үзе тир түгеп эшләргә өйрәнгән Күкрәгенә медаль, орденнар тагып кай-тучылар гына герой түгел, баржаларга икмәк, тимер төягән, көне-төне колхозда эшләгән шул чактагы үсмер балалар да. окоп казыган, орлык ташыган, икешәр чиен а станок артында торган аналар да чын геройлар Алар әле дә исән, алар— әниләр, әбилф. Ал армын бәһасе алтын белән , генә исәпләрлек түгел. Кайвакыт бу нәрсәләр онытылып китә. бигрәк тә яшьләр оныта Боларны иокә төшер- гәләп тору файдага гына булачак. Р Хәлнуллняа безгә әнә шуны искәртә кебек
«Канатлы юл» шигырендә «сә тынычлык темасы яңа ча. заманча яңгыраш тапкан Биредә Розаның хатын-кыз гына яза ала торган өлкәләргә үтеп керә алу сәләте («Каемана»да курган идек инде) кабат сокландыра Улын солдатка озата баручы ананың күңел кичерешләре зур осталык белән бирелгән
Шагыйрә халык ’ тради-цияләренә хөрмәт белән ка-рый һәм аларга игътибарлы Аның солдатка китүче уллары, «Бер гүзәлен сагынам чишмәнең» дип җырлаучы якташларыбыз булсалар. намаз укучы әбисе дә, «каенана» да бары тик татар карчыклары Ак батис- ка ефәк белән чигеп яулык җибәрүче киленне дә башка һичкем белән бутау мөмкин түгел Татар хатын-кызларына хас уңганлык, тыйнаклык, сабырлык сыйфат лары өстенә заманыбыз өстәгән яна. гүзәл сыйфатларны да оста күреп ала автор «Сихри ил», «Күңел — дулкын». «Ала күрмә». «Әбкәм гажәп шигъри җанлы нле». «Бәби мунчасы». «Бер генә ялгышым бар». «Ядкяр». «Актанышым». «Аккош нле» кебек шигырьләр дә әнә шундый уңышлы әсәрләр буларак кабул ителә.
Әмма, кызганычка каршы, җыентыкка кергән байтак шигырьләр турымда н|И!ка- дәр генә тырышсаң да җылы сүз әйтеп булмый. Иң элек, алар ашык-пошык эшләнгән Мәгънәсез сүз тезмәләре эченнән шигъри юлларны бары тик аралап, чүпләп алырга мөмкин.
Эзли генә белик һәркем энҗе Кем тирәндә Кемдер тирәңдә...
Шушы уңышлы юлларга тирән фәлсәфи фикер салын-ган Башка бер сүз дә кирәкми Ә Роза ул юлларның тәмен, мәгънәсен тома лардай тагын 16 юл өстә- I гән
Кутанны ү»]ып җибәрүче беренче шигирь белән дә шул ук хәл.
..Агыйделгә кайтмый яшәп Саргайдык—сер бирмәдек Торган җирне туган җирнең Ямен кушып бизәдек..
Шагыйрә фикерен бер строфада матур, үтемле итеп әйтеп бирә алган Шунда нокта гына куясы иде дә бит. юк. ул аны әле сузган, чагыштыргысыз зәгыйфь дистәләгән юл өстәгән.
Җыентыкта шигырь булып җитмәгән. автобиографик моментларны гына чагыл-дырган. көндәлек дәфтәре өчен генә яраклы тезмәләр дә очрый Мәсәлән: «Кемгә бала». «Рабига». «Шик». «Сагыну». «Юлчы». «Кемнәрдер бер-берен. ». «Шигъриятнең иң зур көче» «Язмыш ул» һ. б Мәгънәсез сүз уйнату булып кына калган мондый шигырьләрне укучыга тәкъдим иткәндә автор үзе ни уйлады икән?!.
Телгә, аерым тәгъбирләргә талымчанлык җитми, дорфа. мәгънәсез, грамотасыз сүзләр килеп, керә: ..«Таш уела — җыр җуелмый». «Уйчанлыгым суктЫ (?) башка!».
Роза Хәлиуллинаның тормыш тәҗрибәсе аз түгел, әйтер сүзе һәм сәләте бар. әмма урынлы-урынсыз ашыга. кабалана түгелме ул? Тормыштан алган тәэсирләренең күңел түрендә то- ныл-утырып җиткәнен көт мичә ашык-пошык язарга керешә, үзен дулкынлан-дырган һәр нәрсәне каудар-лана -каударлана кәгазьгә төшерергә тырыша Нәтиҗәдә шигырьдә фикер өзгәләнә. логик эзлеклелек җитми. Күп кенә шигырьләрдә матур-матур строфалар бар. уңышлы поэтик фикерләр сиземләнә, әмма алар ахыргача үстерелми.
Уңышлы гына шигырьләр иҗат итә алган шагыйрәгә бераз басынкырак, талымчанрак. үз-үзенә таләпчәнрәк булырга, филологик белемен тирәнәйтергә. «аз булсын — яхшы булсын!» принцибы инан чыгып эшләргә киңәш бирәсе килә
Ләлә ХӘЙДӘРОВА.