Макталуларсыз ничек яшәр? (хикәя)

Без кайчандыр аның белән бик тә якын дуслар идек. Миңа аның романтик рухы,

татар җанлылыгы ошый иде. Ул инде студент булганчы шактый тормыш кичкән,

Поляр яктагы бер шәһәрдә эшләргә дә өлгергән. Андагы күренекле татарлар

турында Татарстан гәҗит-журналларына язарга өлгергән. Беркөнне ул Галимҗан

Ибраһимовның «Алмачуар» китабын алып кайткан. Аны хикәянең соңгы юллары

аеруча тәэсирләндергән иде. Ул шул юлларны безгә кат-кат укып: «Автор менә ничек

көчле әйткән бит ә?!» – дип, соклануын белдерә иде. Без бергә бер ел да укымадык

– юлларыбыз аерылды. Ул икенче уку йортына күчте. Әмма безнең бәйләнешләр

өзелмәде. Мин аның моннан соңгы тормышыннан хәбәрдар идем. Ул шактый

уңышлы карьера ясый башлады. Инде дустым теге чактагы кебек хисләргә бик

бирелеп тормый. Аның өчен иң мөһиме – байлык, дәрәҗә. Шулай уңышлы гына

үсеп килгәндә, ул, никтер, югары хуҗаларына ошап бетмәде һәм урамда калды.

Мин ул вакытта күптиражлы бер газетаның мөхәррире идем. Эш сорап килгәч,

аны үземә сыендырыр өчен, штатны киңәйтеп, үземә беренче урынбасар ясадым.

Әмма күпмедер вакыт узгач, бу аны канәгатьләндерми башлады. Ачык рәвештә

булмаса да, ул мөхәррир урынын дәгъвалады. Шуның аркасында танышым белән

саубуллашырга туры килде. Ул вакытта аның элеккеге хуҗасы алышынган иде.

Дустым милли хәрәкәт лидерларына ышанычка керде, алар аша төрле интригалар

ясап, үз урынында калган мөхәррирне эшеннән бушаттыруга иреште. Яңадан шул

элеккеге кәнәфиенә кереп утырды. Ул инде хуҗалар белән саграк эш итә, аларга

ничек тә ярарга тырыша иде. Шул ук вакытта ул үзен дә онытмады, тапшыру

уңышлы булса, авторлар исемлегенә үзен беренче яздырта, зур җитәкчеләр, киң

публикага билгеле кешеләр килсә, кытыршырак итеп булса да, алар белән әңгәмәне

үзе үткәрә. Мөмкин булганча эфирда үзен мактата. Бу эшкә сәбәп чыкмаса, аны

ясалма рәвештә булса да эзләп таба. Озакламый бу аның чиренә әйләнде, чөнки ул, ни

сәбәпледер, шактый гына хезмәтләре булуга карамастан, үз-үзенә, үз көченә ышанып

бетми иде. Танышым үз шәхесенә, үз истәлекләренә бәйле тапшырулар әзерләтә

башлады. Хәтта эфир аша болында печән дә чабып күрсәтте. Мөмкин булган барлык

бүләкләрне, дәрәҗәле исемнәрне яулап алды. Яше лаеклы ялга китәргә җиткәч, аны

кечерәк мәгълүмат чарасына – газетага күчерделәр. Инде шул газета битләре аның

фоторәсемнәре, истәлекләре, хикәяләре белән тулып чыга башлады. Ул биредә дә

үзенә мөмкин булган барлык дәрәҗәле исемнәрне, бүләкләрне алды. Һәм, ниһаять,

аны чын-чынлап лаеклы ялга озаттылар. Киткәндә, шул газета битендә аның «Мин,

мин, мин...» дигәнрәк язмасы күзгә чалынып калды.

Соңгы елларда якын мөнәсәбәттә булмасак та, мин аның турында уйланам,

борчылам. Танышымның кулында инде эфир да, газета да юк. Шундый

мактауларга күнеккән, алардан башка яши алмаучы бу дустым киләчәктә ниләр

кичерер? Ул аңа артык авыр сынау булмасмы?

Хәлил Шәриф

"КУ" 10, 2016

Фото: pixabay