Л.Толстой исемендәге филология һәм мәдәниятара багланышлар институты татар милләтенә хезмәт итә

– КФУда татар рухы кимеде дигән сүз белән килешмим. Безнең институт татар милләтенә хезмәт итә. Төп эшебез белгечләр әзерләү булса, татарны саклау буенча да күп чаралар уздырабыз. Күптән түгел сайтыбызны татарчага тәрҗемә иттек, – дип белдерде кичә “Татар-Информ” агентлыгында узган матбугат киңәшмәсендә Татаристика һәм тюркология Югары мәктәбе җитәкчесе Әлфия Йосыпова. Галимә әйтүенчә, узган ел татаристика  үзәге оештырып, аның утырышларын уздырганнар. Төрле язучылар, галимнәр белән очрашулар, юбилейлар уңаен­нан конференцияләр оештыралар. Укучылар, сту­дент­лар да чараларда актив катнаша. Казан халкы өчен ел саен   түләүсез татарчага өйрәтү курслары уздыралар. Быелгысы 18 сен­тябрьдә башланачак. Хәзерге вакытта 530 кеше теркәлгән. Теләгәннәр Филология һәм мәдәниятара багланышлар институ­тының сайтына кереп, гариза калдыра ала. Өч ай дәвамында телне өйрәнгән кешеләргә  таныклык би­ре­ләчәк. Узган елларда гаилә­ләре белән телне өй­рәнүчеләр дә булган. Укучылар, төрле һөнәр ияләре, лаеклы ялда булган әби-бабайлар да курсларга языла икән. Дәресләр атнасына ике тапкыр өчәр сәгать уздырыла. КФУ галимнәре Филология һәм мәдәниятара багланышлар институтына укырга керү нәтиҗәләре белән таныштырырга җы­ел­ган иде. Алар “татфак”ка башка вузларга укырга керә алмаганнар килә, ди­гән имеш-мимешләрне кире какты. “Безгә әти-әни­ләре, әби-бабайлары юлын сайлаган, шулай ук ел дәвамында тел бәйгелә­рендә катнашкан укучылар килә. Быел татар теле һәм әдәбияты юнәлеше буенча БДИның уртача баллы – 86,4 (узган ел 84 иде) тәшкил итте. Бер урынга  7,18 кеше дәгъва кылды. Бәйгеләр былтыргыдан зуррак булды”, – диде Филология һәм мәдәниятара багланышлар институты җитәкчесенең уку-укыту эшләре буенча урынбасары Рамил Мирзаһитов. Вузларда яңа уку елы башланса да, әле чит ил студентларын кабул итү дәвам итә. КФУның әлеге институтында  укырга теләк бел­дерүчеләр 200ләп икән.   Бүген Таҗикстаннан килгән 50дән артык  егет һәм кыз сынау тота. Шуңа күрә төгәл саннар соңрак билгеле булачак. Барлык студентлар саны 900ләп  булыр дип фаразлыйлар. Рамил Мирза­һитов сөйләгәнчә,  быел кабул итү компаниясе уңыш­лы узган. Институтның көн­дезге бүлегенә  – 232, чит­тән торып уку бүлегенә исә 128 бюджет урыны бүлеп бирелгән. Бәйгеләрдә бер урынга уртача 30 – 40  кеше дәгъва кылган. Бигрәк тә  педагогик белем бирү: инглиз теле һәм икенче чит тел (бер урынга – 48), инглиз һәм испан телләре юнәлешләрендә (38) көн­дәш­лек зур булган. Институт буенча БДИның уртача баллы 87не тәшкил итә. Былтыргыдан ике баллга күбрәк дигән сүз бу. – 1 нче курска  татар теле һәм әдәбияты  бүлегенә (көндезге бүлеккә) 91  студент кабул иттек. Кызганыч, быел тел белгечләренә бюджет  урыннары азрак бүлеп бирелде. Мәскәү билгеләгән саннарны берничек тә үзгәртә алмыйбыз, – диде Рамил әфәнде. Тел белгечләре әзерләү юнәлешенә КФУга 37 бюджет  урыны бирелгән. Татар һәм рус телләре буенча –15әр, калганы – чит телләр өчен. Узган ел татар теле һәм әдәбияты, башлангыч  сыйныф укытучыларын әзер­­ләүгә 25  урын каралган булган. Быел  берәү дә юк икән. Республика мәктәпләре татар, рус һәм чит телләре укытучыларына кытлык кичерми. КФУ аларны җи­тәр­лек итеп әзерли. Киңәшмәдә әнә шулай дип ышандырдылар. Туган тел укытучысы булырга хыялланган яшь­ләр дә аз түгел, димәк. Тик алар рус телле балаларның телен “ача” алырмы икән соң?  Килә­чәк­тә татар телен укыту алымнары, дәреслек­ләргә үз­гә­решләр кертергә җыен­мыйлармы? – Вузда татар теле һәм әдәбиятыннан яңа дәрес­лекләр  булдыру буенча проект эшләнде. Укытучылар әзерләүгә яңа ысуллар кертелә. Мәктәпләрдә татар теле һәм әдәбиятын укыту буенча концепция кабул ителде. Хәзерге вакытта балаларны өч төр­кемгә бүлеп  өйрәтәләр.  Ки­ләчәктә татар теле туган тел һәм дәүләт теле буларак укытылачак. Соңгысы Европа стандартларына нигез­ләнгән. Рус телле һәм башка милләт балалары татар телен җиңелрәк итеп үзләш­терә алачак. Яңа дәреслек­ләр дә эшләнергә тиеш, – дип аңлатты Әлфия Йосыпова.  

Сәрия Мифтахова, Ватаным Татарстан