Аз булды, дип әйтмәгез!

Корбан гаете дә үтеп китте. Быел ул тагын да колачлырак узды шикелле. Моңа бәйрәм көннәре­нең өч көн туры килүе дә сәбәпче булгандыр. Шәһәр халкы гадәттәгечә авылга, туган якларга ашкынды: корбан чалдырды, сәдака бирде. Быел корбан чалу урыннары шәһәр җирләрендә дә байтак оештырылды.   Татарстан Диния нәзарәтеннән хәбәр итүләренчә, Казанда гына да Роспотребнадзор һәм Баш ветеринария ида­рәләре, Эчке эшләр министрлыгы һәм башка вәкаләт­ле органнар таләпләренә җавап бирерлек 20 сугым мәйданы эшләгән. Корбан гаете дә, Ураза гаете кебек үк, фәкыйрьләргә, мохтаҗ­ларга, социаль оешмаларга ярдәм кулы суза торган көн булуы белән дә аерылып тора. Бу максаттан мөфтият 2 мең 250 баш бәрән һәм 50 баш сыер чалдырган. Итләр “Зәкәт” һәм “Ярдәм” хәйрия фондлары аша таратылган. Шулай ук Сукырлар җәм­гыя­тенә бирелгән, республикадагы 11 мәдрәсәгә, төрле районнардагы мөхтә­сибәтләргә дә җибәрелгән. Бу көннәрдә “Зәкәт” фонды гына да 10 мең тонна ит өләшкән. Корбан гаете – төрле милләтләрне бер­ләш­терә, якынайта. Итне бүлешкәндә дә милләткә бү­леп карамыйлар. Татьяна ханым балалар церебраль параличы белән авыручы кызын ялгызы үстерә икән. Баласы күрүдән мәхрүм, сигез ел дәвамында урын өс­тендә ята. “Мөселман бәй­рәме дип кире какмадым, күчтәнәч бирәбез дип чакыргач, бик сөенеп килдем. Өйгә кайткач, тәмләп аш пешереп, кызымны сыйлыйм”, – ди Татьяна. – Быел корбан чалдырмагач, күңелсезрәк булыр инде, дип уйлаган идем, кая ул, ишегем ябылып тормады, – ди Балык Бистәсендә яшәү­че Райлә Фатих. – Күр­ше-тирәләр керде, якыннарым авыллардан да, хәтта Казаннан кайтып корбан итеннән өлеш чыгардылар. Дога укый-укый рәхмәтләр әйттем, Аллаһы Тәгалә кабул итсен. Кайберсе, аз гына, кечкенә кисәк инде дип, итне оялып кына сузды. Алай әйтмәгез, дим. Корбан ите шулпасын, бисмилла әйтеп, өч тапкыр гына кап­саң да, савабы чалган ке­шегә дә, ашаган кешегә дә була. Кабул булган корбан малы кылдан нечкә, кылычтан үткен сират күперен чыгарга ярдәм итәчәк. Әбиләр шулай сөйли иде. Бу көннәрдә муллаларга да эш артты. Буа районының Кыр Энәле авылы имамы Расыйх хәзрәт Хөснетдинов 1 сентябрь көнне 23 корбан сарыгы чалган. Расыйх хәз­рәт сарык үрчетү белән үзе шөгыльләнә. Аның хәллә­рен сорагач: “Аллага шөкер, урнаштырдык, корбан чалучылар күп булды”, – дип җавап бирде. Арча райо­нының Түбән Мәтәскә авылы эшмәкәре Халисә һәм Ил­нар Сәгъдиевларның йорт яны да Сабантуй мәй­данын хәтерләтте. Гаетнең беренче көнендә үк, биш-алты сәгать эчендә, 62 сарык чалганнар. “Бөтен кешегә эш табылды: әти догалар укып, чалып торды, 12 ир-ат тунады, ике кеше эшкәртеп тордык, хатын, балалар табын әзерләп мәш килде, – ди Илнар. – Өйдән сарыкны яки бәрәнне тере килеш озату җиңелрәк инде ул, бер эшкәртеп бирүне оештыргач, халык хәзер шуңа күнекте. Икенче елны дусларын, танышларын да алып киләләр. Ел саен Корбан гаете җитәргә бер атна кала, ничек башкарып чыгарбыз, дип куркып торабыз, Ходай ярдәм итә”. Питрәч районының Ки­бәк Иле авылы мулласы Та­һир Шакиров та туганнарында дистәгә якын бәрән чалган, аларны эшкәртеп тә биргән.   Аннары авылдашлары арасында, дога укып торырсың, ничек чалырга өйрәтерсең, дип чакыручылар да булган. Таһир хәзрәт әйтүенчә, авылларында күр­кәм йола да бар: корбан чалучылар, шә­ри­гать буенча, бер өлеш итне туганнары белән бүлешсә, икенче өлешне фәкыйрь­ләргә би­рә, ә бер өлешне мә­четкә дип җыеп куя. Чөн­ки ел саен, бергә җыйна­лып, корбан ашы үткәрәләр. Анда авыл халкыннан тыш, күр­ше мәхәлләләрдән дә килә­ләр. Аш-суны мәчеттә ха­тын-кызлар әзерли, өй­дән тәм-томнар алып ки­ленә. Табында бик күп догалар укыла, вәгазьләр сөй­ләнә. Казандагы “Апанай” мә­четендә быел корбан чалуны беренче тапкыр гына оештырганнар. Әлеге мә­чет­нең имам-хатыйбы Нияз хәзрәт Сабиров әйтүенчә, 50 сарык чалынган һәм иттән фәкыйрьләргә, аз керемле, күп балалы гаилә­ләргә дә өлеш чыгарганнар. “Мәчетебезгә йөрүчеләргә алдан ук кисәтеп куйдык: Корбан гаетенең асылы намаз укып, корбан чалудан гына гыйбарәт түгел, ә күр­шеләрнең, дусларның, ту­ганнарның хәлен белешү, балаларга бүләкләр бирү көне дә. Мәчетебезгә дин сабагы укырга йөрүче балаларны, теләге булган һәр­кемне җыеп, күркәм чара үткәрдек. Балалар уйна­дылар, ярыштылар, бәйге­ләрдә катнаштылар. Те­лә­гебез сабыйларга дини бәй­рәмнәребез хакында сөй­ләү, йолаларыбызны кү­ңел­ләренә сеңдерү иде”, – ди Нияз хәзрәт.  

Фәния Арсланова, Ватаным Татарстан