Алмания галимнәре тарафыннан татар-төрек галиме Садри Максудиның тел белән бәйле хезмәтләре өйрәнелә

Бу хакта Истанбул университетында татар-төрек галиме Садри Максудының вафатына 60 ел уңаеннан искә алу кичәсендә Истанбул университеты профессоры, Хокук тарихы тикшеренүләре үзәге рәисе Фәтхи Гедикли хәбәр итте. Төрек тел галимнәре дә Садри Максудиның хезмәтләрен югары бәяли. Мәсәлән, филология фәннәре кандидаты Айшән Услу Садри Максудины тел белгече буларак өйрәнгән. Галимнең укуга хирыслыгы абыйсы Һади Максудидан киләдер, дип фаразлый ул. Һади энесе Садретдинне Казанга төрек китаплары укырга алып килә торган булган. Садри Максуди 14 яшендә бер мәкаләне госманлы теленнән татарчага тәрҗемә иткән, ди Айшән Услу. Төрек галимәсе шулай ук Садри Максудиның Төркиядә кулланыла торган төрек теле буенча хезмәтләренә дә бәя биреп узды. Аның: “Телне әдәбиләштерү буенча фин, рус, венгр, алман кебек милләтләрнең тәҗрибәләрен өйрәнергә, халык теленә, фольклорга, диалектларга, башка төрки халыкларның телләренә игътибар юнәлтергә кирәк”, – дип, фәнни хезмәтләреннән өзекләр китерде. Бактың исә, Садри Максуди гарәп һәм фарсы сүзләре урынына “Ачкыч”, “Бай”, “Чамалау” кебек татарчадан кайбер сүзләрне кертүне тәкъдим иткән икән. Айшән Услуның чыгышыннан бүгенге төрекчәдә кулланыла торган “Тукталыш” мәгънәсендәге “Дурак” (торак) сүзе дә Садри Максудиның ул чордагы бер чыгышыннан соң кулланышка кертелгән булуы ачыкланды. Җыенны оештыручы галим Фәтхи Гедикли якын көннәрдә Садри Максудиның хезмәтләренә багышланган “Армаган” (Бүләк) дип исемләнгән китап чыгачагын хәбәр итте.

Чыганак: http://tatar-inform.tatar